۴ راه افزایش درامدهای مالیاتی بدون ضربه به رشد اقتصادی *

 بانک جهانی برای افزایش درآمدهای مالیاتی بدون ضربه به رشد اقتصادی، ۴ توصیه مبتنی بر تجربیات جهانی به کشورهای در حال توسعه ارائه کرده است. ایجاد اعتماد و اثبات صرف بهینه درآمدهای مالیاتی، ساده‌سازی فرایندها و قوانین، الکترونیکی کردن فرایندها و شناسایی منابع جدید مالیاتی، می‌تواند کشورها را از منابع و وام‌های خارجی بی‌نیاز و متکی به درآمدهای پایدار کند.

  دستیابی به اهداف توسعه پایدار مستلزم افزایش عظیم سرمایه‌گذاری سالانه معادل ۸.۲ درصد از تولید ناخالص ملی برای برخی از کشورهای در حال توسعه در دهه آینده است. این امر حتی برای ثروتمندترین کشورها نیز بسیار مهم است.

 برای کشورهای کم درآمد، رسیدن به این نتیجه، یک هدف بالقوه و سنگین است. بسیاری از کشورهای در حال توسعه می‌دانند که وام گرفتن و استقراض خارجی یک گزینه محدود در آینده است؛ لذا بسیج منابع داخلی در قالب درآمدهای مالیاتی برای پیشرفت اقتصادی حیاتی خواهد بود.

 لزوم اتخاذ رویکرد هوشمندانه برای افزایش درآمدهای مالیاتی: امروزه، بیش از ۷۰ درصد کشورهای شکننده از نظر اقتصادی و متاثر از درگیری و جنگ، کمتر از ۱۵ درصد تولید ناخالص داخلی درآمد مالیاتی دارند. این میزان درآمد مالیاتی برای انجام اساسی‌ترین وظایف دولتی به‌سختی کافی است.

 لذا افزایش نرخ‌های مالیاتی تاثیر معکوس خواهد داشت و می‌تواند فقر را تشدید کند و رشد را کند کند. برای افزایش درآمدهای مالیاتی به روش‌هایی که پایدار هستند، باید رویکرد هوشمندانه‌تری اتخاذ کرد.

 ایجاد اعتماد و اثبات صرف بهینه درآمدهای مالیاتی: برای اینکه بتوان درآمدهای مالیاتی را بهتر و آسان‌تر جمع‌آوری کرد، شهروندان باید به دولت‌های خود اعتماد کنند. آنها نیاز به مدرکی دارند مبنی بر اینکه درآمدهایی که به سختی به دست آورده‌اند و از آنها مالیات پرداخته‌اند، به صورت عاقلانه و بهینه استفاده می‌شود.

 همچنین آنها باید اطمینان پیدا کنند که با پرداخت مالیات، در بلندمدت از پروژه‌هایی که با استفاده از وجوه پرداختی مالیات‌دهندگان تکمیل شده‌اند، سود خواهند برد و منفعت کسب خواهند کرد.

 ایجاد این اعتماد نیاز به شفافیت در مورد هزینه‌های دولت دارد. دولت‌ها می‌توانند با اجرا و شفاف‌سازی نحوه صرف درآمد مالیاتی برای یک پروژه میان‌مدت شروع کنند تا همه شهروندان بتوانند از نحوه استفاده از پرداختهای مالیاتی خود مطلع شوند.

 همچنین نیاز به مدرکی دارد که نشان دهد و اثبات کند که مالیات‌دهندگان در نتیجه انجام این پروژه منفعت زیادی دریافت می‌کنند. در کشورهایی که کسری اعتماد زیادی دارند، دولت‌ها می‌توانند منابع جدیدی را برای پروژه‌های خاص که مزایای مشهودی برای شهروندان عادی دارند، متعهد شوند.

 به عنوان مثال، ساخت یک بیمارستان جدید یا ساخت یک مدرسه جدید می‌تواند راه درازی را در جهت ایجاد اعتماد انجام دهد. با افزایش اعتماد به توانایی یک کشور در ارائه خدمات عمومی مناسب، دولت‌ها می توانند کم کم از ارتباط دادن درآمدهای مالیاتی جدید به پروژه‌های خاص دور شوند و آن را صرف مخارج مهمتر کنند. خدمات عمومی بهتر اعتماد مردم را به دولت افزایش می‌دهد، در نتیجه فرار مالیاتی را کاهش می‌دهد و درآمدهای مالیاتی را بیشتر می‌کند.

 ساده کردن نظام مالیاتی باعث کاهش فرار می‌شود: نظام‌های پیچیده مالیاتی فرهنگ فرار را تقویت می‌کنند و می‌توانند فرصت‌هایی برای فساد ایجاد کنند. به عنوان مثال در آمریکای لاتین یک شرکت متوسط می‌تواند انتظار داشته باشد که هر سال ۵۴۷ ساعت را صرف پرداخت ۲۲ مالیات جداگانه کند. جای تعجب نیست که کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب ۳۴۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۵ به دلیل فرار مالیاتی از دست داده‌اند.

 گزارش گروه بانک جهانی در سال ۲۰۱۴ نشان داد که کاهش ۱۰ درصدی هم در تعداد پرداخت‌ها و هم در زمان رعایت الزامات مالیاتی می‌تواند فساد مالیاتی را تا ۹.۶۴ درصد کاهش دهد. یک قانون و فرآیند ساده‌تر می‌تواند مشاغل کوچک بیشتری را وارد بخش رسمی مالیاتی کند.

 همچنین محیط قابل پیش‌بینی‌تری را برای فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران بین‌المللی ایجاد می‌کند. در این فرآیند است که هم سرمایه‌گذاری و هم درآمدهای مالیاتی به نحو موثری جذب می‌شوند.

 کشورهای بیشتری در این مسیر حرکت می کنند، اگرچه پیشرفت نابرابر است. به عنوان مثال، در ساحل عاج، زمان تهیه و ثبت مالیات در سال ۲۰۱۷ از ۲۷۰ ساعت به ۲۰۵ ساعت پس از معرفی یک سیستم تشکیل پرونده الکترونیکی برای شرکت ها کاهش یافت. اما در گابن، با وجود در دسترس بودن سیستم پرونده الکترونیکی، زمان آماده سازی و تشکیل پرونده در سال ۲۰۱۷ افزایش یافت.

تسهیل پرداخت مالیات با الکترونیکی کردن فرآیندها: قدم اول برای الکترونیکی کردن فرآیندهای مالیاتی، غلبه بر موانع اساسی زیرساخت فناوری اطلاعات است. هنگامی که الزامات اساسی پیاده و اجرا شدند، کشورها می‌توانند با سایر رویکردهای نوآورانه مانند

 شناسایی دیجیتال، تامین مالی دیجیتال، ردیابی آنلاین صورتحساب‌ها یا اظهارنامه‌های مالیاتی پیشرفت کنند.

 به عنوان مثال، کنیا از سیستم انتقال پول M-Pesa، استفاده کرد تا به مالیات‌دهندگان اجازه دهد که مالیات خود را به صورت الکترونیکی از طریق این پلت‌فرم پرداخت کنند.

 منابع جدید درآمدهای مالیاتی را شناسایی کنید: مالیات بر دارایی، مالیات غیرمستقیم و مالیات کربن (سوخت‌های فسیلی) منابع بالقوه قابل توجهی از درآمد در کشورهای کم‌درآمد هستند زیرا عمدتاً خانواده های ثروتمند مشمول این مالیات‌ها می‌شوند. آنها همچنین می‌توانند جنبه تنظیم‌گری و رفتارسازی نیز داشته باشند.

 دستیابی به پیشرفت و افزایش درآمدهای مالیاتی آسان نیست بلکه به مبانی دشواری مانند زیرساخت‌های دیجیتالی و اطلاعاتی و اراده سیاسی وابسته هستند.

https://blogs.worldbank.org/voices/4-ways-low-income-economies-can-boost-tax-revenue-without-hurting-growth