بیمه قالیبافان درکدام سردخانه یخ زده است؟/حکایت این دست های زخمی بر تار و پودقالی
حکایت همچنان باقی، با گذشت پنج سال از تصویب قانون بیمه قالیبافی در مجلس شورای اسلامی که قرار بود آرزوی دیرینه هزاران نفر از قالیبافان سراسر کشور را برآورده کند، نه‌تنها نتوانسته مشکل این افراد را که مستحق این بیمه هستند برطرف کند، بلکه فقط برای افرادی که هیچ تخصصی در این زمینه ندارند سودمند بوده است. هرچند که به گفته سرپرست مرکز فرش ایران، این تسهیلات بتازگی به دلیل اتمام بودجه سالانه فعلا منتفی شده است .
بسم الله الرحمن الرحیم
حکایت این دست های زخمی بر تار و پودقالی
بیمه قالی بافی در کدام سردخانه یخ زده است ؟
به طور قطع یکی از عمده ترین مشکلات و چالش های فراروی قالیبافان پایین بودن میزان دستمزد با تامل در این موضوع است که اغلب قالیبافان از اقشار محروم جامعه روستایی وشهری حاشیه نشین هستند که به دلیل شرایط نامناسب محیط کار و اشتغال در کارگاه های غیر استاندارد و غیر بهداشتی با انواع بیماری های مختلف پوستی، ریوی، چشمی، آرتروز و ارتوپدی دست و پنجه نرم می کنند و از این رو بیمه درمان یکی از خواسته های اولیه قالیبافان است. متاسفانه اغلب قالیبافان از نظر حقوق و دستمزد، بهداشت و درمان و شرایط محیط کار در بدترین شرایط محیطی و شغلی قرار دارند و بیشتر آنان به دلیل پایین بودن میزان درآمدشان به شغل دیگری نیز اشتغال دارند و یکی از چالش های اصلی فراروی بیمه قالیبافان نیز ناشی از همین مسئله است که تامین اجتماعی قالیبافی را شغل دوم آنان تلقی می کند. می توان یکی از عمده ترین عوامل اجرا نشدن بهینه قانون بیمه قالیبافان را مشخص نبودن جایگاه قالیبافان در نظام اجرایی و دولتی دانست و در توضیح این مسئله تصریح نمود: هیچ مرجع مشخصی در قبال قالیبافان پاسخگو نیست و این مسئله نیز ناشی از پراکندگی مراکز قالیبافی در سطح کشورمان است. .
علاوه بر این کارفرمایان غیر رسمی قالیبافان نیز همچون تجار، بازرگانان و صادرکنندگان فرش گرایش چندانی در جهت احیای مطالبات بافندگان فرش از خود نشان نمی دهند و همین عوامل منجر به این شده که مسئولین تاکنون به صورت جدی شاهد رفع مشکلات قالیبافان و از جمله بیمه قالیبافان نباشند به هر حال موفقیت یک تولید کننده و صادر کننده فرش مرهون تلاش بافنده آن است.
.
در ادوار گذشته قوانین و مقرراتی در جهت حمایت از قالیبافان وجود داشته که بنا به دلایلی یا منسوخ شده و یا اجرا نمی شدند به طور مثال قرار بود عوارضی از صادرکنندگان فرش اخذ و در جهت بیمه قالیبافان ذخیره کنند که پس از حذف کلیه عوارض از صادرکنندگان خودبه خود این مسئله منتفی شد و یا اینکه مقرر شد در مجتمع های قالیبافی کارگران قالیباف را بیمه کنند در صورتی که اغلب تولیدات فرش خانگی است و قالیبافان در حاشیه شهرها و روستاها به کار قالیبافی اشتغال دارند و شاید تنها ۲ درصد از تولیدات فرش از مجتمع های قالیبافی باشد.
از پیش بینی تا واقعیت،با وجود توجه دیر هنگام برخی مسئولان نسبت به حمایت از قالیبافان، برخی کارشناسان از همان ابتدا پیش بینی می کردند که قانون بیمه قالیبافان فراگیر نخواهد بود این در حالی است که به رغم همه چالش های موجود آیین نامه اجرایی قانون بیمه بازنشستگی، فوت و از کار افتادگی بافندگان قالی، قالیچه، گلیم و زیلو تصویب شد و با تصویب آن و پس از گذشت یک سال و اندی عوارض آن مشخص شد و پیش بینی ناموفق بودن این طرح هم به حقیقت پیوست. عدم رعایت دیدگاه کارشناسی در تصویب قانون بیمه قالیبافان منابعی که برای این قانون پیش بینی شد از محل ۵/۱ درصد عوارض به صادرات فرش بود که با حذف عوارض کلیه موارد صادراتی، این عوارض هم حذف شد و این صندوق با وضعیتی باقی ماند که می بایست خود را براساس یک دوم دستمزد جامعه شهری با کسر ۷ درصد سهم بیمه شده و ۷ درصد سهم کارفرما (که در اینجا دولت قرار می گرفت) خود را اداره کند
آقای فرماندار محترم وآقای بخشدار وحضارمحترم
.
عدم توانایی مشارکت قالیبافان در پرداخت سهم حق بیمه خود با توجه به پایین بودن سطح درآمد روزانه آنان تصریح می کند: به طور قطع قالیبافان جزو ضعیف ترین اقشار جامعه ما هستند که به طور متوسط درآمد روزانه آنان از بافت فرش ۱۰۰۰تومان است و طبیعی است که این میزان درآمد روزانه حتی مخارج روزمره یک قالیباف را نیز تأمین نمی کند چه رسد به اینکه از این میزان اندک دستمزد حق بیمه را هم کسر کنیم و از این رو چون فرد توانایی مشارکت در پرداخت سهم خود را ندارد انگیزه کافی برای بیمه شدن نیز پیدا نمی کند. قالیبافان قشری مستضعف به معنای واقعی آن هستند که اگر دامداری و یا کشاورزی نکنند مجموع درآمد آنان کفایت مخارج زندگیشان را نمی کند و با اظهار تأسف از این مسئله یادآور می شویم علاوه بر این استثمار شدیدی نیز بر این قشر حاکمیت دارد ضمن اینکه بازار فرش در داخل و خارج از کشور به شدت آسیب دیده و تمامی زیان های این فرآیند نیز متوجه قالیبافان خانگی است و نه در محیط بهداشتی و نه از بهداشت بهره مندند و نه از آینده مشخصی برخوردارند.
جناب آقای مدیرکل محترم سازمان تامین اجتماعی
جناب آقای نماینده محترم مجلس شورای اسلامی
قالیبافان و به ویژه قالیبافان خانگی باید بیمه به صورت غیرمستقیم همچون مالیات و عوارض بر کالا در نظرگرفته شود و یا این قبیل افراد در سیستم های حمایتی تحت پوشش قرار گیرند. در طرح بیمه قالیبافان حتی اگر صد درصد سهم حق بیمه را نیز دولت بپردازد و بیمه پرداز هم هیچ پولی نپردازد؛ این طرح فی الذاته یک طرح ورشکسته است چون از آن سو ما انسانی داریم که هم بیمار، هم فرسوده و خمیده هم ناتوان است.
ما بهتر میدانیم ،سازمان تأمین اجتماعی یارانه پرداز نیست چون ذخایر این صندوق متعلق به بیمه شدگان تحت پوشش این سازمان است و بیت المال نیست یارانه را از بیت المال و نفت و مالیات می پردازند از این رو باید ابتدا مشکل شناسایی شود و بعد مکانیزم و روشی مشخص شود و پس از آن منابع برای اجرای این طرح تعریف شوند. یا باید منتظر اجرای نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی باشیم یا یک گروه اهل فن در این زمینه با تقسیم بندی مشکلات قالیبافان به رفع این چالش ها بپردازند و یا منابع آن تعریف شده و بر اساس منابع و امکانات حمایت ها تعریف شوند.
حکایت همچنان باقی، با گذشت پنج سال از تصویب قانون بیمه قالیبافی در مجلس شورای اسلامی که قرار بود آرزوی دیرینه هزاران نفر از قالیبافان سراسر کشور را برآورده کند، نه‌تنها نتوانسته مشکل این افراد را که مستحق این بیمه هستند برطرف کند، بلکه فقط برای افرادی که هیچ تخصصی در این زمینه ندارند سودمند بوده است. هرچند که به گفته سرپرست مرکز فرش ایران، این تسهیلات بتازگی به دلیل اتمام بودجه سالانه فعلا منتفی شده است .
قانون بیمه بافندگان فرش و شاغلان صنایع دستی شناسه دار در مجلس دور هفتم شروع ودردورهشتم از تصویب نمایندگان مجلس گذشت تا جهت اجرای اصل ۱۲۳ قانون اساسی پشتوانه ای برای قالیبافان و هنرمندان باشد. بر اساس این قانون، سهم حق بیمه پرداختی توسط گروه هدف یعنی قالیبافان ۷ درصد و سهم دولت نیز ۲۳ درصد حداقل دستمزد قانون کار مشخص شد و ملاک تحت پوشش قرار گرفتن بافندگان قالی، داشتن گواهی مهارت آموزی رسمی از سوی مراکز آموزش فنی و حرفه ای و اشتغال به کار تعیین شده و سازمان تامین اجتماعی نیز بر اساس مدارک فوق افراد را تحت پوشش بیمه قرار می دهد.
انگار وقتی دارقالی «طرح بیمه قالیبافان» را برپا می کردند کسی نبود بپرسد آیا این داربلند قالی استخوان بندی محکمی از نظر چارچوب قانون دارد یا نه؟گویی کسی از این خالق هنرمند قالی هم نپرسید این دست های هنرآفرین تودرپهنه پر رمز و راز فروش که زیر پای خاکیان قرار می گیرد، نیازمند چیست؟شاید کسی نمی دانست این طرح ها و نقش های زیبای اسلیمی، گل فرنگ، شاه عباسی، بته ای، ترکمن، کشتارگاه، افشان، گلدانی، ماهی،درختی و محرابی، زاده و دستمایه رنج و ناخن خشک شدن دستان همین بافندگان گمنام فرش این سرزمین است که چه ناعادلانه به عنوان زیراندازی برای اغنیا و بلکه در شمار اندوخته های زندگی آنان قرار می گیرد و ماحصل آنچه برای این هنر آفرینان قالی ایران به جا می ماند چیزی به جز فقر و فلاکت، بیماری، فرسودگی و خمیده شدن، پشت این دارهای بلند قالی نیست.
از این رو کمردار قالی «بیمه قالیبافان» هم خیلی زود خم شد و در کمال ناباوری شکست. گویی پیش بینی برخی آگاهان و کارشناسانی که از همان ابتدا نسبت به این نسخه پیچی نامناسب برای قالیبافان هشدار می دادند به حقیقت پیوست. آنان از همان ابتدا هم پیش بینی می کردند که این صندوق ورشکسته است“
زمانی که نفت را دردولتهای نهم ودهم به بیش از ۱۲۰دلارمی فروختند به داد قالیبافان مظلوم گوش ندادند حال که دردولت تدبیر امید نفت را برحسب تحریم های ناجوانمردانه غرب به پائین تراز۴۰دلارمی فروشندچطورخواهندتوانست بیمه قالیبافان راکارسازنمایند.آری بایدپرسید.(( بیمه قالیبافان درکدام سردخانه یخ زده است ))؟
